Tất tần tật A-Z về nấm âm đạo: Triệu chứng, nguyên nhân & cách điều trị

Nấm âm đạo là một vấn đề phụ khoa phổ biến mà nhiều phụ nữ gặp phải ít nhất một lần trong đời. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả. Việc thiếu thông tin có thể dẫn đến chậm trễ trong việc nhận biết và điều trị, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Đừng lo, bài viết này Zlove sẽ giúp bạn giải đáp tất cả những thắc mắc từ A đến Z liên quan đến nấm âm đạo như triệu chứng, nguyên nhân cho đến những phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả.

Tổng quan về nấm âm đạo

Nấm âm đạo là gì?

Nấm âm đạo, hay viêm âm đạo do nấm Candida, là tình trạng nhiễm trùng xảy ra khi nấm Candida phát triển quá mức trong âm đạo. Đây là một loại nấm men tồn tại tự nhiên trong cơ thể, nhưng khi môi trường âm đạo mất cân bằng, nấm sẽ sinh sôi mạnh mẽ và gây bệnh.

Nấm âm đạo chủ yếu do nấm Candida albicans gây ra. Tuy nhiên, còn có các loại Candida khác như Candida glabrata và Candida tropicalis cũng có thể gây nhiễm trùng, nhưng ít phổ biến hơn.

Nấm âm đạo phổ biến ở độ tuổi nào?

Nấm âm đạo có thể ảnh hưởng đến phụ nữ ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở độ tuổi sinh sản, đặc biệt là từ 15 đến 45 tuổi. Phụ nữ mang thai, người mắc bệnh tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch cũng có nguy cơ cao hơn.

Nhiễm trùng nấm âm đạo phổ biến như thế nào?

Thống kê cho thấy, có đến 75% phụ nữ sẽ bị viêm âm đạo do nấm Candida ít nhất một lần trong đời và hơn một nửa sẽ mắc từ hai lần trở lên. Nhiễm nấm Candida vùng kín là nguyên nhân gây viêm âm đạo phổ biến thứ hai, chỉ đứng sau viêm âm đạo do vi khuẩn.

Triệu chứng của nấm âm đạo

Nhiễm nấm âm đạo có thể biểu hiện từ nhẹ đến nặng, bao gồm các dấu hiệu phổ biến như:

• Ngứa và cảm giác khó chịu ở âm đạo và khu vực xung quanh âm hộ (vùng ngoài của cơ quan sinh dục nữ).
• Cảm giác nóng rát, đặc biệt khi quan hệ tình dục hoặc khi đi tiểu.
• Âm hộ bị đỏ và sưng tấy. Đối với người có làn da đen hoặc nâu, dấu hiệu đỏ có thể khó nhìn thấy hơn so với da trắng.
• Đau rát, khó chịu trong âm đạo.
• Dịch âm đạo ra nhiều, đặc, màu trắng, không mùi hoặc chỉ có mùi nhẹ, giống như phô mai tươi.

Khi nào nhiễm nấm trở nên phức tạp?

Nhiễm nấm men có thể trở nên phức tạp hơn nếu bạn gặp phải những tình huống sau:

• Các triệu chứng rất nghiêm trọng, như đỏ, sưng, ngứa dữ dội đến mức gây rách, nứt hoặc lở loét ở âm đạo.
• Bạn bị nhiễm nấm lặp đi lặp lại, hơn 4 lần trong một năm.
• Nhiễm nấm do một loại nấm hiếm gặp, khó điều trị.
• Bạn đang mang thai.
• Bạn bị tiểu đường mà không kiểm soát tốt bệnh.
• Hệ miễn dịch của bạn bị suy yếu, có thể do các loại thuốc bạn đang dùng hoặc bệnh lý như HIV.

Nấm âm đạo có thể tự khỏi không?

Nấm âm đạo, đặc biệt là do nấm Candida gây ra, thường không tự khỏi mà cần được điều trị y tế. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng có thể trở nên dai dẳng và dễ tái phát. Việc sử dụng thuốc kháng nấm theo chỉ định của bác sĩ là cần thiết để điều trị hiệu quả.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Hãy đi khám nếu bạn gặp phải những tình huống sau:

• Đây là lần đầu tiên bạn có các dấu hiệu nghi nhiễm nấm âm đạo, vì bạn cần xác định rõ nguyên nhân để điều trị đúng cách.
• Bạn không chắc chắn liệu mình có thực sự bị nhiễm nấm hay là mắc bệnh khác với triệu chứng tương tự.
• Sau khi sử dụng các loại kem chống nấm hoặc thuốc đặt âm đạo mà không cần bác sĩ, triệu chứng vẫn không thuyên giảm.
• Xuất hiện thêm những triệu chứng bất thường khác đi kèm.
• Bạn có thêm các triệu chứng khác đi kèm.

Nguyên nhân gây nấm âm đạo

Có nhiều nguyên nhân gây nấm âm đạo, dưới đây là một số yếu tố chính:

• Vệ sinh vùng kín không đúng cách có thể làm thay đổi nồng độ pH tự nhiên trong âm đạo, tạo điều kiện cho nấm phát triển.
• Mặc đồ lót chật, không thoáng khí hoặc không thay quần lót thường xuyên khiến môi trường âm đạo ẩm ướt, dễ bị nấm.
• Sử dụng băng vệ sinh kém chất lượng có thể gây kích ứng, tạo điều kiện cho nấm phát triển.
• Quan hệ tình dục không an toàn làm tăng nguy cơ nhiễm nấm âm đạo.
• Dùng kháng sinh kéo dài có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi, làm mất cân bằng hệ vi sinh trong âm đạo, tạo điều kiện cho nấm phát triển.
• Phụ nữ trong thời kỳ mang thai, khi sử dụng thuốc tránh thai, hoặc trong quá trình điều trị hormone, có nguy cơ mắc nhiễm nấm âm đạo cao hơn.
• Những người bị tiểu đường và không kiểm soát tốt đường huyết dễ mắc phải nhiễm nấm. Đường huyết cao tạo điều kiện thuận lợi cho nấm men phát triển.
• Một số yếu tố khác như chế độ sinh hoạt không lành mạnh, dinh dưỡng thiếu thốn, và thiếu ngủ cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Nấm âm đạo có lây không?

Nấm âm đạo chủ yếu phát triển do sự mất cân bằng vi sinh vật trong cơ thể, không phải do lây nhiễm từ người khác. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nấm có thể lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn. Do đó, việc duy trì vệ sinh cá nhân và quan hệ tình dục an toàn là rất quan trọng.

Bị nấm âm đạo trong thai kỳ có ảnh hưởng đến thai nhi không?

Nấm âm đạo trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến thai nhi nếu không được điều trị kịp thời. Nhiễm nấm có thể dẫn đến sinh non, vỡ ối sớm và tăng nguy cơ nhiễm trùng cho trẻ sơ sinh. Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.

Các phương pháp điều trị nấm âm đạo

Điều trị nấm âm đạo cần sự kết hợp giữa các phương pháp y khoa và chăm sóc sức khỏe cá nhân. Việc điều trị hiệu quả không chỉ giúp khắc phục các triệu chứng mà còn ngăn ngừa tái phát, đồng thời bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài. Dưới đây là phương pháp điều trị bạn có thể tham khảo:

Dùng thuốc kháng nấm dạng bôi

Các loại thuốc kháng nấm dạng bôi là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả cho nấm âm đạo.

• Thuốc Clotrimazole: Là một trong những thuốc kháng nấm phổ biến nhất, thường được sử dụng dưới dạng kem hoặc viên đặt âm đạo. Clotrimazole giúp ngừng sự phát triển của nấm và giảm các triệu chứng như ngứa, rát.
• Thuốc Miconazole: Dạng kem hoặc viên nến cũng có tác dụng tương tự, thường được chỉ định trong các trường hợp nấm âm đạo nhẹ đến trung bình. Miconazole giúp làm giảm triệu chứng ngứa, sưng và tiết dịch âm đạo.
• Thuốc Terconazole: Đây là một loại thuốc kháng nấm khác, thường được chỉ định cho các trường hợp nấm âm đạo tái phát hoặc không đáp ứng với thuốc khác.

Các thuốc này thường có sẵn tại các nhà thuốc và bạn có thể sử dụng chúng trong một khoảng thời gian ngắn (3 – 7 ngày) theo chỉ định của bác sĩ.

Lưu ý khi sử dụng:

• Không nên sử dụng thuốc bôi khi bạn đang trong kỳ kinh nguyệt hoặc có vết thương, loét tại vùng âm đạo.
• Tuân thủ đúng liệu trình điều trị để tránh tình trạng nấm kháng thuốc và tái phát.

Thuốc kháng nấm dạng uống

Khi nhiễm nấm âm đạo trở nên nghiêm trọng hoặc tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng nấm dạng viên uống.

• Thuốc Fluconazole: Đây là thuốc kháng nấm đường uống phổ biến và hiệu quả. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định một liều duy nhất (150mg) cho trường hợp nấm âm đạo. Trong trường hợp tái phát, bác sĩ có thể yêu cầu sử dụng thêm một liều sau vài ngày hoặc vài tuần.
• Thuốc Itraconazole: Thuốc này có hiệu quả trong điều trị các trường hợp nấm âm đạo nặng hoặc tái phát nhiều lần. Tuy nhiên, Itraconazole ít được sử dụng so với Fluconazole vì có nhiều tác dụng phụ hơn.

Lưu ý khi sử dụng:

• Chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ. Không tự ý sử dụng thuốc mà không kiểm tra tình trạng sức khỏe của mình.
• Đọc kỹ hướng dẫn và tránh dùng thuốc trong trường hợp bạn đang mang thai hoặc cho con bú mà không có sự chỉ định từ bác sĩ.

Cần lưu ý rằng, mỗi nhóm đối tượng khác nhau sẽ có toa thuốc khác nhau, tuyệt đối không tự ý sử dụng toa thuốc của người bệnh khác bởi có thể gặp các tác dụng phụ không mong muốn. Nhất là ở phụ nữ mang thai, người có tiền sử bệnh tim mạch, suy gan, suy thận hoặc thiếu máu cục bộ cần đó phác đồ điều trị riêng biệt.

Trong quá trình sử dụng thuốc, nếu nhận thấy khi vùng kín xuất hiện các dấu hiệu bất thường, chị em cần ngưng sử dụng thuốc và gặp bác sĩ để được xử lý kíp thời tránh dẫn đến tình huống xấu nhất.

Phòng ngừa viêm âm đạo do nấm Candida bằng cách nào?

Dựa trên các nguyên nhân nấm Candida âm đạo sinh sôi và gây hại, chị em có thể chủ động phòng bệnh, bảo vệ sức khỏe bằng cách sau:

– Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, nhất là sau khi tiểu tiện, đại tiện, trước và sau khi quan hệ tình dục và trong những ngày hành kinh.

– Sử dụng dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, rửa nhẹ nhàng bên ngoài vùng kín, tuyệt đối không thụt rửa sâu trong âm đạo.

– Mặc quần lót vừa vặn với cơ thể, chất liệu thoải mái và thông thoáng mồ hôi.

– Giặt quần lót riêng với các loại quần áo khác, phơi quần dưới ánh nắng mặt trời. Thay mới quần lót sau 3-6 tháng sử dụng.

– Quan hệ tình dục chung thủy và an toàn, nên sử dụng thêm các biện pháp bảo vệ như bao cao su.

– Thăm khám sức khỏe phụ khoa định kỳ mỗi 6 tháng/lần. Nếu trong quá trình điều trị bệnh, cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn tái khám của bác sĩ để giải quyết triệt để căn bệnh, tránh bệnh tái đi tái lại gây nguy hiểm.